Se cuentoj Lenka: ne tal pulujtuk ipal Anamerike

Ne tal  itukay 'Kukoike' tik ne Lenkataketzalis.

Ne Manauele Lenka ne tapunilis palikman ipal ne techan Lenka. Ne Manauele kipiat sejse cuentoj ipanpa se tal pulujtuk ne atukik itan ne weyat. Uni tal pal ikman itukay Anamerike wan wey ipatiw pal ne techan Lenka ika yaja ne pewalis ipal muchi ne taishmatilis Lenka. Miak cuentoj taketzat ipanpa uni tal.

Ne nojnoymet inat ka ini tal sujsul wey katka. Pal se takat panu ijtik muchi ne tal, weliskia ishtuna yey tunal. Ne takamet kisat katka Torola pashaluat hasta ajsit iten ne Anamerike Kai (ne Nejmachat).

Inat ne nojnoymet ka tik ini tal Balam-Colop kiketzki ne Dinastiaj Uselut, nusan itukay ne Useluchan (ne muilwia Taulepa).

Se tunal ne tal ulinik wan Anamerike kupewik itech ne tal. Ikman, ne Lenka kimatit katka ka ne takutun tal yawi ijpak ne at. Kwak panutiwit miak shiwit, ne Manauele kituktijket ne tatuktiani Ixo-Kelkele kishtemua Anamerike.

Ne Lenkatakamet kichijket se majwey kanuaj, ne mas wey yejemet niakeman kichiwtuyat. Takamet, siwatket wan hasta kujkunet sentekitket pal kitamiat ne wey kanuaj wan tekitket mujmusta. Kalwikaket miak takwal, kwawit, sakat, takwalmet wan sejseuk pal ne yawit pashaluat, wan nusan at shukunekti.

Ne tatuktiani yajki iwan isiwaw Ulul wan ne wey takutuntuktiani Aranuka ipal Aramuaka. Yajket sejseuk inwan: tasumanimet, palejket, tapajtianimet, tamatinimet, mijtutianimet, wan atakamet kishmatit ne sijsital. Ne atakamet kitaliat tajtawil ijtik se wajkal ijpak ne weyat. Ne atakamet kimatit katka ka ne tawil yawi nemi ijpak ne iteputz ne michinkuat (ijkiuni kilwiat ne corrientej pal ne weyat) wan kiané kinhilwitilia ne ujti.

Ne tatuktiani wan ne sejseuk kisket Managuara pero te keman walmukwepket. Melka uni, anka se tunal yawit mukwepat.

Sejse takat kimatit ka anka ini taneshtia se ilpika itzalan Polinesia wan ne Shiktal. Anka kiwikaket ka né ne chilkamuj wan ne tilshuchit.

Kwak Anamerike tamik puliwi, ne techan Lenka tea se wey kalpuli. Ne nojnoymet inat ka neman pejket tasumalis, tapululis, mayan wan miak tay te yek.

Yajika ashan yawit sejse atenpan tik Semana Santa. Su se tunal tiaw ne 'Playa El Cuco' (itukay Kukoike, Distrito Antiguo), shikelnamiki ne tal pulujtuk ipal Anamerike!

Tikilwiat padiush Antonio I; ne ashan Manauelike wan intatuktiani ne Lenka Taulepa, ne Imanakaro ne tukniwan Manauele, itakutuntuktiani ne Maia wan ne Pukara, ne itekuyu ne Useluchan; wan ne Wey Siwatatuktianit Comizahual IV wan Comizahual V.

Kay-inkala sham yashipis! Nauatna yojan chis pa. Ma tikpiakan se yek tunal! Ne Nawat sujsul yektzin.

• atakat marinero, navegador
• atenpan playa
• atuki ahogarse, hundirse
• atuki ahogarse, hundirse
• chilkamuj camote
• ilpika conexión
• -ilwiltilia mostrar a
• ishtuna tardar
• itzalan entre
• kalpuli gobierno, estado
• kalwikaket trajeron
• kanuaj lancha, canoa
• ketza levantar, crear
• kichiwtuyat habían hecho
• kupewi quebrarse
• majwey gigante, enorme
• mayan hambre, hambruno
• michinkuat anguila
• mijtutiani bailador
• Nejmachat Océano Pacífico
• neman después
• niakeman alguna vez
• palikman antiguo
• pewalis inicio, principio
• pulujtuk perdido
• sentekitket trabajaron juntos
• Shiktal Centroamérica
• shukunekti 'miel de jocote' (bebida)
• siwatatuktiani reina
• taishmatilis conocimiento
• takutuntuktiani gobernador (de provincia...)
• tamatini sabio, mago
• taneshtia explicar
• tapajtiani médico
• tapululis perdición
• tapunilis nacimiento, generación
• tasumalis guerra, batalla
• tasumani soldado
• tea ya no
• -teputz espalda, lomo
• tilshuchit vainilla
• ulini temblar
• uselut tigre
• walmukwepket regresaron (acá)
• weyat mar
• yawi ijpak ne at flota sobre el agua

Ne tajtaketzalis tik cursivaj nemit tik ne Lenkataketzalis.