Kujkusti (se cuentoj)

Kujkusti

Nemituyat ume piltzin. Ne iteku se kipiatuya wey tumin, ne seuk inte kipiatuya. Ne iteku ne se tajpia katka ne ikal ne seuk. Se piltzin yawi katka ka tamachtiluyan, ne seuk te welik ika muneki yawi tekiti. Kwak ne se mumachtia nemi kitzutzuna wiwili, ne seuk nemituya kisajsaka kwawit. Melka uni, ne ume piltzin mawiltiat wan mutasujtat.

Se tunal ne tamachtiani tik ne tamachtiluyan kilwij ne piltzin ma kichiwa se cuentoj ipal se concursoj nujme ne tal. Ne piltzin yulpakik wan pejki tekiti pal kichiwa se yektzin cuentoj. Kwak tamik tajkwilua, yajki mutalua itech ne ikunpa pal kilwitia ne itekiw.

Tik uni cuentoj, ne teutzitzin pal ikman kichijket se atiluyan pal kiane kwak se chuka yawi tepewi ne iishayu ijtik ne atiluyan wan iwan ne iishayu yawi muchiwa se kusti. Ika ijkiuni inaket ka yawi muchiwa se tay yek iwan ne inteyek.

Ne piltzin tajkwiluani pejki kilwia ne ukse piltzin ne icuentoj. Kimatki uij ika sujsul mutechtia ipanpa ini cuentoj. Inak muchi ne cuentoj wan tamik ijkiuni:

Nakak ne takat muetztuk ijpak se wey tepet ipal kujkusti, kinapalua ne isiwaw miktuk. Tik se imey kipiatuya se cuchilloj, tik ne seuk ne atiluyan pak ne ichichiwal ne itasujtatuk. Kiane, ika ne takamet welit kichiwat ne tay te yek iwan ne tay yek.

Kwak ne ikunpa tamik kikaki, te inak tatka. Ne piltzin tajkwiluj ne cuentoj kitajtanilij:

"Te tina tatka?"

Kwakuni inak:

"Kimiktij ne isiwaw? Kimiktij pal weli chuka, pal kiane yawi kipia wey tumin?"

"Kimiktij."

Inak:

"Wan su kipia se cuchilloj wan kineki chuka, taika te kikutun se shunakat?"

• atiluyan copa, vaso
• -chichiwal mama, teta
• kimatki uij lo sintió difícil
• inteyek malo, mal
• -ishayu lágrima(s)
• kichijket = kichiwket, hicieron
• kikutun cortó
• kusti perla
• -miktia matar
• muetztuk sentado
• mutechtia entristecerse
• pal kiane para que así, de modo que
• shunakat cebolla
• tajkwiluani escritor
• tasujtatuk amado, amada
• tepewi amontonarse
• teutzitzin dioses
• -tzutzuna tocar (un instrumento)
• wiwili violín
• yulpaki regocijarse